Herkenbaar?
Hij luistert niet naar mij! Alsmaar verder testen, en de grenzen aftasten. Het is altijd hetzelfde met die twee als ze samen zijn… En het wordt alsmaar erger.”
De gefrustreerde ouder, en het kind stond erbij en keek ernaar.
Zo wil je waarschijnlijk niet het komende jaar of het komende decennium verder? Er zijn oplossingen, jawel!
Het ligt vaak niet aan je kind, maar misschien ligt het wel ongewild aan iets wat is gebeurd, aan jouw woorden, iemand zijn of haar rigide manier van denken, gebaren. We hebben vandaag gelukkig kennis over positieve discipline. Dat is een aanpak waar onze generatie een massale verandering kan mee teweeg brengen, globaal. Prachtige manieren om onze kinderen empathisch en liefdevol groot te brengen. Met de kennis die we nu de wereld insturen, en die onze ouders nog niet hadden, zie je razendsnel verbetering, ik zweer het je! Kennis is macht.
De meeste disciplineproblemen doen zich voor wanneer kinderen zich niet verbonden, machteloos, onzeker of bang voelen.
Wat is positieve discipline?
Positieve disclipine is een methode om eerst met je kinderen te verbinden en op lange termijn het gewenste gedrag te bekomen. Om met je kinderen te verbinden, kan je spel en empathie gebruiken. Het gewenste gedrag komt nadien vanuit je kind (intern) en niet vanuit een externe bron zoals goedkeuring, een beloning, angst voor straf of een oordeel.
Bij positieve discipline vermijd je dat je je eigen korte lontje gebruikt. Je “gaat down to their level.” Letterlijk en figuurlijk. Een stel kinderhersenen denkt nog niet rationeel, maar zit vol met emoties, zin om te spelen en zin om zich verbonden te voelen.
Dat neemt van jouw kant meer tijd, moeite en empathie dan dat korte lontje. Maar het leunt waarschijnlijk véél dichter aan bij de gids en persoon die je wilt zijn.
Maar al te vaak vergeten we dat ‘discipline’ eigenlijk ‘onderwijzen’ betekent – niet ‘straffen’. Een discipel is een student, geen ontvanger van consequenties. Bij positieve discipline transformeren we conflict in leerkansen, vaardigheidsopbouw en hersenontwikkeling. Daniel J. Siegel, Tina Payne Bryson
Positief grenzen stellen
Elk kind heeft gezonde grenzen nodig. Veiligheid, gezondheid, zorg voor materiaal en mensen of dieren… Het zijn de thema’s waar zo goed als elk gezin belang aan hecht, en de thema’s die vaak conflictsituaties veroorzaken.
De manier waarop je je kinderen disciplineert (dus onderwijst, en niet straft), bijvoorbeeld zijn of haar tanden laat poetsen, een bad neemt, of zorg laat dragen voor het meublilair, maakt een essentieel verschil in je opvoedingsstijl, je relatie met je kinderen en de resultaten van de uiteindelijke discipline.
Kinderen leiden aan een chronisch machteloosheidsgevoel.
Denk even na waarom je kind nu opstandig is. Komt het door een (in zijn of haar perceptie) gebrek aan macht, aan niet gehoord worden?
Verbinden en omleiden zijn dé manieren om je kind op een constructieve manier discipline bij te brengen. Terwijl je soms zo veel zin hebt om dat net niet te doen… En gewoon eens goed te roepen. Maar daar bereiken we dus weinig mee.
Bewezen voordelen van positieve discipline
Hoe meer je oefent op empathie, humor en spel, hoe meer je met je kind zal verbinden. Met positieve discipline bereik je verbinding én lange termijn resultaten in je kinderen hun hersenstructuur.
Door te verbinden legt hun brein neurale verbindingen en groeien integratieve vezels die letterlijk de hersenen veranderen en onze kinderen vaardiger maken in het nemen van goede beslissingen, relaties aangaan en succesvol omgaan met hun wereld. Daniel Siegel en Tina Bryson
1. Montessori en grenzen stellen
Bij Montessori krijgen peuters en kleuters veel vrijheid en werk om handen. Die chronische machteloosheid verdwijnt dagelijks door mee te kunnen werken, door te mogen kiezen. Dat neemt een pak frustratie weg. “Zelf doen” wordt aangemoedigd.
Met kinderen die zelf aan hun materiaal kunnen, kunnen mee helpen in het huishouden en hun handen vaak gebruiken, vermijd je veel onnodige tussenkomsten.
Geloof dus in je kind, en help het zoveel mogelijk activiteiten zelf te doen in het huishouden (die gepast zijn voor hun leeftijd). Zo heb je al bij jonge peuters een grote vermindering van die dagelijkse boosheid.
Bij Pau kom ik bijvoorbeeld zo weinig mogelijk tussen in de ochtendroutine. Hij is nu 5 en ik wacht op hem in de gang om samen te vertrekken. Hij krijgt het vertrouwen in plaats van “En je tanden? En je fruitsnack? En je mondmasker?”. Dat maakt hem rustig.
2. Welkom Drama (met grote D)
Natuurlijk hebben Montessori kinderen ook dagelijks frustraties. Zeker tussen de 1 en de 3 jaar, is het leven van een peuter vaak frustrurend. De woorden niet vinden, een broer of zus die iets afneemt, teveel prikkels en niet-ontladen ervaringen leiden al snel tot een uitbarsting.
Eens goed uithuilen en boos zijn doet deugd. Dat is eigenlijk de grootste mindshift die wij hebben gemaakt thuis. Embrace it!
Als er een pijnlijk en dramatisch moment is voor Pau, heb ik een soort mentale roadmap die me helpt niet naar de oude manier terug te gaan “stop nu met huilen, je hebt geen reden om te wenen, het is toch niet zo erg?”.
- Ik oefen op mijn ademhaling, en check bij mezelf of ik mentale ruimte heb. Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Ik weet intussen dat het een moment is om te tonen hoeveel liefde ik kan geven.
- Als ik geen ruimte heb, probeer ik Dan te zoeken om me te helpen. Overdag werkt Dan maar in het weekend zijn we samen.
- Ik denk na over wat er aan de hand is of wat er zou kunnen spelen.
- Ik vind bij mezelf empathie en de liefde, en denk aan Pau die binnen tien jaar met ldvd of eender welke emotie zal naar huis komen.
- Ik geef Pau al mijn liefde. Een grote knuffel, “ik ben er voor jou”, “laat de traantjes er maar uit, dat is gezond”, of een uitnodiging voor een kussengevecht om er alles uit te laten….
Met deze aanpak worden de grote gevoelens al een pak lichter.
Bij kinderen doet drama pijn, aan iedereen zijn of haar oren. Maar eens je als ouder je kind zijn of haar boosheid en tranen omhelst, klaart de hemel langzaam uit. Hiermee bereik je levenslang bij je kinderen de idee dat gevoelens er mogen zijn, dat we knuffels geven bij tristesse, en weten ze dat ze empathie verdienen. We hebben dat nodig als kind én als volwassene, op die moeilijke momenten liefde voelen…
Dat de mensen rond je hun wenkbrauwen eens optrekken, dat is ook helemaal OK. We zijn tenslotte bezig met een nieuwe manier van opvoeden en niet iedereen heeft toegang tot die info.
Say what?
Zelfs als je kind een kind heeft geslaan, ga je moeten verbinden met je kind. Heeft je kind iemand gekwetst of iets gedaan dat echt niet door de beugel kan? Dan wil je je kind iets bijbrengen, en hem of haar helpen om te gaan met situaties zoals deze. Maar eerst verbinden, met het kind dat is gekwetst én met jouw kind. Anders krijg je geen gehoor.
Het goeie nieuws? Jij als opvoeder kan je kind op een waardevolle en liefdevolle manier bijsturen via positieve discipline.
Mag mijn kind alles?
No fear, ook hier zijn er grenzen. En je blijft liefdevol én consequent. Als je kind bijvoorbeeld net de muur heeft volgeklad, mag je hem ook nadien vragen om het (eventueel samen) op te lossen. Zelf ideëen en opties aanbrengen om iets op te lossen, maakt van je kind ook een evenwaardige en actieve deelnemer.
En zit je met een hele grote driftbui die niet meteen overwaait, blijf je liefdevol en je grens herhalen. We doen onze kinderen een plezier door onze eigen grenzen te verduidelijken. Liefdevol en kordaat.
Je kan gerust tot ’s avonds wachten om het nog eens opnieuw rustig in bed of in de kamer te bespreken. Voor ons werkt een dagboek ook. ‘S avonds in de kamer even kort elk in zijn of haar dagboek iets noteren.
Leren communiceren
Een kind dat iets fout doet in onze ogen, is eigenlijk volop aan het communiceren. We zien een kind dat slaat, iets breekt, hard roept, orde verstoort en waarschijnlijk op den duur huilt. Bij Pau is dat vaak overprikkeling : bezoek uit het buitenland, teveel activiteiten op 1 dag, of te weinig wild spel. Onze eerste reactie is er zelf één van emotie: we willen hier zo snel mogelijk van af.
Maar met mindfulness en aanvaarding kom je echt ver. We nemen het allang niet meer slecht op als Pau een lastig moment heeft. “Kom hier en laat de traantjes maar stromen, ik weet dat het lastig is.” Dat is wat ik hoop dat Pau en Aina tegen hun kinderen en vrienden later zullen zeggen.
En hoe breng je dat lastig gedrag tot een goed einde? En wat is een goed einde? Aanvaarding is stap 1. Als je het afblokt, heb je grote kans dat je kind stil is maar in zichzelf nog altijd triest is, zichzelf slecht vindt en dat je kind denkt dat het zijn sterke emoties niet mag uiten om jouw goedkeuring te hebben.
Laten we hen helpen het anders te doen
Je kind snel snel wegsturen of afblokken en dreigen met dit of dat lost dus weinig op. Je bereikt er mee dat je kind zich eenzaam en afgekeurd voelt. Je kinderen hun hersenen zijn nog in volle ontwikkeling. Het is normaal dat ze niet gecontroleerd vertellen dat ze moe of jaloers zijn.
Het volgende positieve discipline recept is goud waard:
1. Verbinden
Om gedrag te sturen, heeft je kind verbinding nodig. Rationele argumenten gaan er bij een driftbui niet in. Dus via humor, empathie, een knuffel en begrip voor de grote gevoelens, kan je verbinding maken met je kind, en eventueel het andere kind of de andere persoon in de situatie. Herhaal wat ze zeggen. Zo voelen zij dat je op hun golflengte zit. “Oh je wilde die vrachtwagen! Oh jij wilde jouw weg en papa wilde zijn weg en toen ging papa niet jouw kant op!”.
Letterlijk een niveau lager gaan zitten dan je kind, en tijd geven om de gebeurtenissen samen te beschrijven, wekt al meteen verbinding op. Pas een tijd erna kan je omleiden, en het gedrag duiden, eventueel de andere persoon zijn of haar standpunt of manier van denken erbij halen.
- Via empathie
Wat bij ons werkt is als Pau nogal heftig speelt op het park, en een ander kindje pijn doet of zich egoïstisch gedraagt, is dat ik eerst het andere kindje aanspreek. Dan vraag ik gewoon empathisch hoe zij of zij zich voelt. Pau ziet dat uiteraard. Ik toon dat ik om haar gevoelens geef. Nadien ga ik naar Pau toe, leg mijn hand op zijn schouder en beschrijf de situatie (zonder oordeel). Dan is het meestal heel snel opgelost, en gaat hij het goedmaken met het andere kindje.
De eerste keer dat dit gebeurde, moest ik mezelf nog inhouden om niet snel snel te willen reageren door ” PAU, stop! Zeg sorry tegen X” te roepen. Dat geeft hem namelijk weinig inzicht in zichzelf en hoe het voelt voor de ander.
Nu dit al enkele keren is gebeurd, ben ik meer geoefend in de situatie en kan ik mijn kalmte veeeel beter bewaren. Ik weet dat het goedkomt. Ik weet dat ik het ander kind eerst kan gaan helpen, en Pau weet dat hij fouten mag maken en eruit leren.
Broer / zus verhouding
Als Pau (5) en Aina (18 maanden) met elkaar in de clinch liggen, vraag ik Pau hoe hij wil dat Aina het oplost als ze hem bijvoorbeeld pijn deed. In plaats van zelf met een instructie te komen, vraag ik het hen.
“Dat ze Bla Bla zegt”, zei hij op een dag. En Aina deed het nog ook. Ze zei meteen “Bla Bla”. Pau begon meteen te lachen. En het werd een Bla Bla Bla Blaaaaaaaaa nonsens moment die de spanning deed vergeten.
- Via humor en spel
Ik heb bij mezelf ontdekt dat ik mijn humor kwijt was de eerste paar jaren als mama. Door stress, en mezelf zo serieus te nemen, het verkeer in de stad… Tijdens Covid-19 is de fun teruggekeerd, en het is zo fijn! Samen nonsens uitkramen, dansen en gek doen.
Humor komt vaak naar boven bij volwassenen eens we de grote stress wegnemen uit het dagelijks leven. Een geheel stressvrij leven is misschien niet wenselijk, maar als je tijd hebt om op het ritme van je gezin te leven, zeker tijdens de apejaren, komen er zo veel opportuniteiten voor humor naar boven.
Humor om een situatie te ontkrachten, en samen spelen helpt enorm om een moeilijke situatie de baas te kunnen.
Dit is een voorbeed van Daniel Siegel en Tina Bryson dat ik létterlijk thuis kon kopiëren.
Pau zit in bad, en wil dat Dan hem uit het bad helpt, maar Dan is bezig met Aina te verzorgen in haar kamer. Ik voel het gejammer al aankomen… In plaats van hem rationeel uit te leggen dat Dan nu niet kan komen, en dat hij het met mij zal moeten stellen, maak ik een grapje. Met een lage stem zeg ik : “Ah hier ben ik om je te helpen! Ik ben papa vandaag… Kom je mee met mij?” Hij wist niet hoe te reageren. Zijn gezicht ging alle kanten uit. En de donderwolk was sowieso voorbij, dat zga ik… Hij begon eerst onwennig te glimlachen en toen ik verder deed, begon hij nog meer te lachen.
Pau is nu nog een kleuter. Waarschijnlijk zal hij binnen enkele jaren een andere soort humor appreciëren, maar intussen beleven we er zelf ook plezier aan en groeien we mee.
Kussengevecht
Een kussengevecht is een gouden tip van Aletha Solter waarmee we thuis al veel frustratie hebben ontladen. Je kind jou eens laten omver duwen, doet zo deugd. Het chronische machteloosheidsgevoel, de jaloezie, spanningen, worden op een veilige manier ontladen.
Na het kussengevecht zal je kind zich een pak rustiger en meer verbonden voelen.
2. Omleiden
Na de verbinding, wordt het een pak makkelijker om je kind zijn of haar gedrag te corrigeren.
Eerst samen lachen, knuffelen en gewoon horen dat jij het begrijpt, helpt je kind te kalmeren en inzicht te krijgen in de tijdelijke situatie van zijn gevoelens en gedachten.
Maar je wil je kind ook helpen om het de volgende keer anders aan te pakken. Onthoud dat je 25 jaar de tijd hebt voor zijn of haar hersenen helemaal rijp zijn. Dus oefening en geduld zijn key. Je geeft liefdevol het perspectief over wat er is gebeurd en kan er buiten of in bed over praten voor het slapengaan.
Mindsight is een van onze favoriete werkjes die thuis ons helpen een situatie te duiden.
Baby’s en grenzen stellen
Baby’s hebben écht nog geen slechte intenties. Wel nieuwsgierigheid en een chronische machteloosheid. Hun interesses, nieuwsgierigheid en lichamelijke oefeningen kunnen ons soms frustreren. Maar iets al kruipend gaan verkennen en als baby op de grond smijten, is vaak puur een oefening om te kijken waar het voorwerp uiteindelijk gaat. Je richt je omgeving best veilig in, stelt liefdevol je grens aan je baby en daarmee is het opgelost.
Ik ruim bijvoorbeeld geplooide was meteen op en zet Aina laag op een Montessori stoeltje om te vermijden dat haar eten constant op de grond belandt.
Respect voor de kruipende baby
Aina kruipt bij ons door de hele living. Die is op zich onbegrensd. Omdat Aina haar omgeving goed is voorbereid, ik weinig moet opruimen en ze weinig frustratie voelt, verlopen de dagen heel aangenaam en vlot.
Wanneer Aina toch naar een andere kamer of in een hoekje kruipt dat niet bedoeld is voor haar, willen we de grens stellen en haar uit die situatie helpen. Het is de manier waarop wij de grens stellen die het verschil maakt.
We scheppen haar niet langs vanachter op zonder iets te zeggen. We gaan voor haar staan zodat ze onze voeten ziet, zeggen luidop dat we haar zullen vastnemen, dat die richting niet voor haar was bestemd, en heffen haar dan respectvol op.
De typische reactie van een baby en peuter die langs vanachter wordt opgepakt is er een van onbegrip. Schoppen met de benen en krijsen en zich machteloos voelen. Want op die manier wordt ze volledig overpowered en snapt ze niet waarom ze plots in de armen van een volwassene zit. Aina kan evengoed nog schoppen en krijsen, maar we hebben haar wel op een respectvolle, correcte manier de grens gesteld. Ze zal op termijn onze uitleg begrijpen en inzien waarom we die grens stellen.
Het boek No-Drama Discipline
No – Drama Discipline is een fantastisch boek van Daniel Siegel en Tina Bryson. Ik zie het als de perfecte aanvulling op de praktische Montessori opvoeding.
Je stelt grenzen terwijl je je liefde communiceert en het moeilijke moment met je kind doorloopt, altijd communicerend: Ik ben hier. Daniel Siegel en Tina Bryson
Je vindt er oplossingen om discipline te bekomen zonder dagelijks te moeten ruzie maken, eindeloos te zagen of constant gevolgen te stellen.
Je kan het hier via Bol.com bestellen.