Maria Montessori was een van de eerste Italiaanse vrouwelijke artsen uit de 19e eeuw.
Een voorbeeld als vrouw
Maria Montessori werd dokter, wetenschapper, feministe, moeder, vredestrijder én vooral… een wereldberoemde pedagoog. Van een dappere dame gesproken. Ze hamerde op het belang van de eerste zes levensjaren, ontwikkelde haar eigen materiaal en was gepassioneerd in het betrekken van peuters en kleuters in het huishouden. Tot op vandaag is haar methodiek simpel en fantastisch. Inspirerend, relevant en meteen inzetbaar. Bij deze… Molte grazie, Maria, je bent mijn heldin!
‘Volg mij niet, maar volg het kind’, zei Montessori.
Tijdsgeest Montessori
Maria Montessori leefde meer dan 100 jaar geleden. De relevantie van haar werk, haar filosofie en einddoel om elk kind zijn of haar unieke zelf te laten vinden… Daar krijg ik nog dagelijks kippevel van.
Dank je wel Maria, voor je harde werk en doorzettingsvermogen. Je bent een voorbeeld voor elke vrouw die iets wil bereiken en doorzettingsvermogen nodig heeft.
Maria haar waarden en filosofie zijn humanistisch en universeel. Ze vond inspiratie in haar eigen observaties, bestaande wetenschappelijke inzichten en de opkomende psychologie. Ze gebruikte die inzichten in haar onderzoek en verbeterde zo systematisch haar methodisch onderwijs.
Het einddoel van haar aanpak en werk is een volwassene die zijn eigen unieke doel vindt. Een persoon die zich naar waarde schat en wil bijdragen aan de evolutie van de mensheid en onze planeet.
Opmerkelijk: Maria wilde niet de credits voor haar methodiek nemen. Ze combineerde inzichten, en verwees altijd naar het wonder van het kind zelf.
Levensloop van Maria Montessori
- Maria werd 150 jaar geleden geboren, op 31 augustus 1870 in Chiaravalle in Italië.
- Ze studeerde af als dokter in 1896. Ze moest vechten om toegelaten te worden tot de studie. Ze was vastbesloten haar mannetje te staan in die overheersend mannelijke wereld.
- Twee jaar later werd ze zelf mama van haar enige zoon Mario. De tijdsgeest was er toen niet naar om als ongehuwde moeder door het leven te gaan. Mario groeide dus op bij een andere familie. Later werden ze toen Maria volwassen werd, onafscheidelijk en reisden ze samen de wereld rond om de Montessori methode te verkondigen.
- Nadien voerde ze jarenlang pedagogisch onderzoek uit om uiteindelijk haar eigen unieke onderwijs- en opvoedmethode uit te vinden. Een methode waarbij jonge kinderen zich zelfverzekerd en nuttig voelen, al spelend leren en een steentje bij dragen in de maatschappij. Vandaag wordt ze gezien als een pionier op vlak van onderwijs, een feministe en een icoon.
Gelukkig heeft ze ons (ouders, opvoeders en studenten) een schat aan kennis en materiaal nagelaten waarmee we tot op de dag van vandaag mee aan de slag gaan.
Van geneeskunde naar pedagogie
Maria richtte zich eerst op de psychiatrische geneeskunde. Ze ontwikkelde een interesse in bijzonder onderwijs voor kinderen met een beperking, volgde lessen over pedagogie en verdiepte zich in het verbeteren van hun onderwijs.
- Ze kwam in contact met kinderen met verstandelijke stoornissen en stelde hun (gebrek aan) leeropportuniteiten en begeleiding in vraag.
- In 1900 werd Maria Montessori mededirecteur van een opleidingsinstituut voor leerkrachten van bijzonder onderwijs.
Observeren
- Maria observeerde en experimenteerde zorgvuldig en merkte welke lesmethoden het beste werkten. Veel van de kinderen met een stoornis boekten onverwachte positieve resultaten.
- Daarop bouwde zij verder om uiteindelijk een hele onderwijscyclus te ontwerpen.
- In 1907 opende ze de eerste Montessorischool – de Casa dei Bambini of Het Kinderhuis – in Rome. Toen was zij 36 jaar. Het was een kinderdagverblijf in een arme wijk van de stad. Het huis was er voor kinderen tussen 3 en 7 jaar die anders aan hun lot werden overgelaten terwijl hun ouders gingen werken.
- De kinderen waren eerst onhandelbaar, maar al snel toonden ze grote interesse in het materiaal dat Maria hen voorlegde en het praktisch werk, bijvoorbeeld helpen met het klaarmaken van eten.
- Maria observeerde op haar beurt hoe de kinderen kennis absorbeerden en zichzelf zaken aanleerden in een omgeving waar ze zelf hun materialen konden kiezen. Dit centrum, la Casa dei Bambini, was het eerste in Italië en werd een voorbeeld van een kwalitatieve leeromgeving.
- De kinderen bloeiden open in Maria haar omgeving. Een verbeterde concentratie, spontane zelfdiscipline en zelfrealisatie zijn voorbeelden van de positieve resultaten. De ‘Montessori-methode‘ begon de aandacht te trekken van opvoeders, journalisten en werd bekend.
Haar methode erkent en respecteer het potentieel van de mens in de eerste levensjaren en stelt concrete richtlijnen op om ontwikkeling te bevorderen.
Verspreiding Montessori opvoeding
- Maria reisde nadien de wereld rond om haar methodiek te delen en te verspreiden.
- Er zijn nu duizenden Montessorischolen over de hele wereld, gemotiveerde en professionele opvoeders die haar gedachtegoed verspreiden en helpen jonge kinderen opvoeden.
- De rest van haar leven wijdde Maria zich aan het uitdragen van haar onderwijstechnieken. Ze gaf veel lezingen, schreef artikelen en boeken en ontwikkelde een programma om leraren voor te bereiden op de Montessori-methode. Door haar inspanningen en het werk van haar volgelingen werd Montessori-onderwijs wereldwijd overgenomen.
Context en maatschappij
- Maria Montessori leefde en werkte in turbulente tijden. Oorlogen, fascisme en politieke onrust inspireerden haar om vrede als principe toe te voegen aan het Montessori-curriculum. Toen ze in 1940 naar India reisde, moest ze de rest van de oorlog in ballingschap leven. Dus maakte ze van de gelegenheid gebruik om er leraren op te leiden.
- Aan het einde van de oorlog keerde ze terug naar Europa, leefde ze een tijd in Barcelona en bracht haar laatste jaren door in Amsterdam tot haar dood. Ze stierf vredig in de tuin van een vriend op 6 mei 1952, op 81-jarige leeftijd.
Vrouwenrechten
Als publieke figuur voerde Maria ook campagne voor de rechten van de vrouw. Ze schreef en sprak regelmatig over de behoefte aan meer kansen voor vrouwen en werd in Italië en daarbuiten erkend als een vooraanstaande feministische stem.
Mario Montessori
Mario Montessori is de enige zoon van Maria. Hij was haar beschermer en opvolger, en organiseerde haar educatief ergoed via de Association Montessori Internationale (AMI).
Tot op de dag van vandaag waakt de Association Montessori Internationale (AMI) Maria Montessori over haar visie en erfgoed. Dit om de kwaliteit, principes en verspreiding van het educatief materiaal te verzekeren.