Welkom rust en kalmte
Toen ik de Montessori opvoeding ontdekte, besefte ik dat onze omgeving haaks stond op de theorie. En dat we als ouders ook deugd zouden hebben van minder spullen en meer orde. We deden een grote kuis, verlaagden ons tot het niveau van Pau en Mamma Mia, … wat een ommeslag!
Waar zal ik beginnen? Bij het feit dat onderstaande foto echt onze keuken was in 2018? Chaos indeed…
Als je het aan mijn familie en vrienden vraagt, zijn geduld en orde niet meteen karaktertrekken die spontaan in hen opkomen als ze aan mij denken. Wonder boven wonder blijken kalmte en rust toch net wat we nodig hadden in onze thuisomgeving.
De Montessori omgeving op maat van je kindje
In een goed voorbereide omgeving ontwikkelt je kindje zich al spelend. Het gaat op zoek naar materiaal waar het iets van kan leren.
In het kort: het is maatwerk en less is more! Start met nutteloos speelgoed te verwijderen. Denk na over wat je aanbiedt in de omgeving, observeer en corrigeer als het niet aanslaat.
Voordelen voorbereide omgeving
1. Concentratie
Rust en kalmte. Te veel tegelijkertijd werkt niet voor kinderen en eigenlijk ook niet voor volwassenen.
Doordat de omgeving minimalistisch is ingericht, laat jij je kind focussen op de activiteit die je hem of haar voorstelt. Een activiteit die past bij de levensfase en interesse van je kind. De omgeving draag bijt aan zijn of haar ontwikkeling en schenkt voldoening.
Concentratie is de dag van vandaag enorm fragiel. Er is makkelijk overal rommel, schermtijd, onderbreking en drukte. Een Montessori thuisomgeving is zodanig voorbereid dat je kind geen “nutteloze” afleiding vindt.
2. Zelfvertrouwen
Door een beperkt aantal keuzes te hebben, voelt je kind zich vrij en zelfzeker om zelf te kiezen wat het wil doen. Zelfstandigheid in de omgeving faciliteren is cruciaal. Je kind kiest spontaan uit opties en activiteiten, maar het zijn wel opties waar op voorhand is over nagedacht.
Hoe begin ik?
1. Selecteer en ga stap per stap
Begin bijvoorbeeld met 1 kamer en 4 activiteiten per speelkast. Al de rest mag naar de berging. Zorg voor aantrekkelijk en duurzaam materiaal, zodat je je kind motiveert om ermee te spelen en respect meegeeft.
- Kamer per kamer
Start met de slaapkamer van je kindje(s) op orde te zetten, en dan de living of omgekeerd. Het is makkelijker op één ruimte te focussen en die goed te doen. - Geef weg
Stel het speelgoed dat je in huis hebt in vraag en geef onnodige zaken weg. Geef de voorkeur aan duurzaam materiaal en speelgoed met eenvoudige functies. Nuttige vragen zijn “Hoeveel functies heeft dit stuk speelgoed tegelijk? Welke geluiden komen er uit? Is het materiaal nog nuttig in deze levensfase of is het nog te moeilijk op dit moment?”. We hebben veel druk speelgoed weggedaan naar de lokale Kringwinkel en Pau heeft de microbe ook te pakken. Minimaliseren voelde zó goed voor ons.
2. Detecteer interesses
Ga in op je kind zijn of haar leeftijd en interesses en bied activiteiten idie hen net genoeg uitdaging geven om te blijven proberen. Zonder té frustrerend of veel té moeilijk te zijn.
Pau is bijvoorbeeld heel geïnteresseerd in “maken” en met schroeven en vijzen bezig zijn. Ook dino’s vindt hij interessant. Aina is dan weer gek op dieren en vooral honden.
Je kan makkelijker iets bereiken als je je verbindt met je kindje zijn of haar leefwereld.
Voor een baby Montessori kamer heb ik de slaapkamer hier beschreven, omdat er nog veel minder elementen op maat kunnen en de veiligheid belangrijk is.
3. Maak toegankelijk
Dit is maatwerk. Zet de activiteiten klaar op ooghoogte en binnen handbereik van je kind. Je kind kan zelf potloden nemen, boeken kiezen etc.
Organiseer de activiteiten van links naar rechts : makkelijk naar moeilijker. Dit is een subtiele voorbereiding op leren schrijven en lezen.
Als je Montessori van bij de geboorte toepast, verandert de omgeving elke paar maanden door hun razendsnelle evolutie. Bij een peuter en kleuter groei je mee om te vermijden dat ze ergonomisch achterop blijven.
4. Roteer
Fris elke twee à drie weken even het materiaal / speelgoed op, met een roterend systeem. Kinderen houden van variatie én herkenning.
Je zal zien dat de zoveelste keer dat je kindje het materiaal herkent, het ook op een andere manier kan spelen met datzelfde materiaal. Lang leve de creativiteit.
Dit is een element waar drukke ouders soms moeite mee hebben. Laat het je niet ontmoedigen om voor Montessori te gaan. Grote kans dat je kleuter zelf zal aangeven als het tijd is voor een rotatie.
5. Vermijd verwarring
Gebruik geen kapotte, onduidelijke materialen of materiaal dat nog te moeilijk is. Als je kind bijvoorbeeld nog niet weet welke actie welk geluid voortbrengt, wordt de fijne motoriek niet gestimuleerd. Bovendien werkt lawaaierig speelgoed ook vaak de ouders op de zenuwen 🙂
6. Onderhoud
Maak je kind mee verantwoordelijk over de orde en hygiëne van hun kamer. Pau zegt nu spontaan dat hij een tijdje niet meer met dit of dat materiaal zal spelen, of dat een boekje voor een tijd terug in de bib mag. Hij weet dat het materiaal terug kan komen.
7. Evolueer
Heeft je kind na een tijdje de activiteit onder de knie, dan ga jij als opvoeder de omgeving aanpassen. Zo ga jij ook constant mee in je kindje(s) hun tocht naar verdere onafhankelijkheid.
Heb je niet veel Montessori materiaal thuis, maak je geen zorgen. Jouw attitude en creativiteit zijn doorslaggevender.
8. Richt je speelberging in en onderhoud ze
Richt een ordelijke speelberging in met het materiaal dat je hebt. Zorg dat de kindjes er niet zelf in rommelen en maak het een plaats waar jij graag naar toe gaat.
The Office
Onze berging stond eerst op een koude zolder. Ik merkte dat ik het vaker uitstelde om er naar toe te gaan. Nu staat de berging in Aina haar kamer en vind ik het zelf een pak aangenamer om er naar toe te gaan en materiaal te roteren.
9. Doe verder
Hoe meer je kindje kan deelnemen aan dagdagelijkse taken, hoe minder frustratie en hoe meer hij of zij zich een volwaardig onderdeel voelt van het gezin. Richt als je wil ook de rest van je huis en/of tuin ook kindvriendelijk in.
- Hang in de gang een kapstok op hun hoogte, plaats een schoenenrek waar ze aan kunnen.
- Geef je kindjes in de keuken vrije toegang tot een set echte borden, bestek en glazen. Plaats een kindertrapje of een werktafel op hun hoogte.
- Hang een spiegel in hun kamer en zet een wasmand voor hen klaar.
- Hang kunst op in de living op hun ooghoogte.
- Geef je kindjes een plantje om voor te zorgen.
Is dit veel werk?
Een Montessori omgeving voorbereiden en onderhouden vraagt vooral bij de start veel werk. Eens wij de “grote kuis” achter de rug hadden en de living was opgezet, merkten we al snel dat we dagelijks véél minder opruimwerk hadden. Je kind observeren vraagt energie. We genieten nu van die flow van voorbereide opvoeder. Een routine waarbij we materialen roteren, de kinderen observeren en sturen.
Mijn routine
- Om de twee weken roteer ik materiaal, dat is ook het moment dat ik de speelberging op orde zet. Hier maak ik een hele voormiddag tijd voor.
- Pau is nu 4 en ruimt min of meer zijn eigen speelgoed op. Ik moedig hem meer aan dan echt opruimwerk te doen.
- Aan Aina haar speelgoed heb ik maximum 10 minuten opkuiswerk in totaal per dag.
Resultaat
Ik voel me stukken rustiger nu we minder zaken hebben, de kinderen spelen met het speelgoed dat ik voor hen selecteer én ik heb minder opkuiswerk.
Voorbeeld voorbereide activiteiten
- Baby : de eerste mobieltjes waar de pasgeborene naar staart in een minimalistische kamer, de muntdoos waar het keer op keer mee oefent tot het muntje er door valt…
- Peuter : mandjes met voorstelling van de werkelijkheid: allerlei voertuigen, fruitmandjes, dieren, enz.
- Kleuter : naald- en draadset, maakdoos, geo bord
Heb jij zin om jouw voorbereide omgeving met ons te delen? Of start je net en zit je wat vast? Laat een berichtje na. We zijn benieuwd naar jouw input en verhalen.